Historia szkoły
- Szczegóły
- Kategoria: Szkoła
- Administrator
- Odsłony: 7214
HISTORIA NASZEJ SZKOŁY
W 1851r. gmina zdecydowała się założyć szkołę w wynajętym domu Jakuba Hofmana pod numerem 42. Ta szkoła stanowiła filię szkoły z Lipnika i przetrwała zaledwie rok. W 1856r. kupiono dom pod numerem 28 i w nim założono szkołę. Inicjatorem tego przedsięwzięcia był wójt Jędrzej Klisz. Szkoła posiadała status szkoły parafialnej. Pomieszczenia w niedługim czasie okazały się za ciasne i dążono do tego, by wybudować nowy budynek szkolny. Na jego budowę złożyło się wielu mieszkańców Straconki i Lipnika. Szkołę otwarto 30 września 1863r. i było to bardzo ważne wydarzenie w życiu Straconki. Patronem szkoły był od 1865r. św. Jan Nepomucen. Decyzją z 12 czerwca 1875r. Rada Szkolna Krajowa we Lwowie przekształciła szkołę pospolitą (trywialną) w Straconce w tzw. jednoklasową szkołę etatową pospolitą (ludową). Z powodu wzrastającej ilości dzieci warunki nauki w szkole były coraz gorsze. Z tego powodu Rada Gminna uchwaliła 4 listopada 1898r. budowę nowej szkoły, obiecując jednocześnie sfinansowanie części kosztów budowy. Niestety, możliwości finansowe mieszkańców były niewystarczające i budowa szkoły nie została rozpoczęta. Po raz drugi Rada Gminna uchwaliła budowę nowej szkoły 2 października 1905r. Mieszkańcy Straconki postanowili się opodatkować, a Gmina zaciągnęła bankową pożyczkę. Budowa ruszyła wiosną 1909r. przy finansowej pomocy Towarzystwa Szkoły Ludowej, które w owym czasie zasłynęło z założenia w Bielsku i okolicy licznych szkół polskich. Gmach szkolny został wzniesiony przez firmę budowlaną z Białej wg projektu S. Zawadzkiego. Szkołę poświęcił 1 sierpnia 1910r. dawny proboszcz straceński ks. Antoni Sypowski, a nauka rozpoczęła się 1 września 1910r. Budynek wyglądał okazale, był piętrowy, wzniesiony na wzgórzu, otoczony zielenią. Do dziś służy jako budynek szkolny nazywany umownie budynkiem nr 2. Nowe warunki lokalowe pozwoliły podnieść rangę szkoły. Decyzją Rady Szkolnej Okręgowej 12 września 1912r. stała się ona tzw. dwuklasową szkołą pospolitą (ludową). Oznaczało to posiadanie klasy wyższej i niższej. Budynek przechodził remont kapitalny zainicjowany przez kierownika szkoły Władysława Marka, a dokończony za czasów kolejnego kierownika Leopolda Franka. Już przed I wojna światową pierwsze dzieci straceńskie trafiły do polskich szkół średnich w Białej. Okres I wojny światowej to czas stagnacji i zmniejszenia ilości uczniów w szkole.
Niezwykle pomyślny okres rozwoju przeżyła Publiczna Szkoła Powszechna w Straconce w okresie międzywojennym. W sierpniu 1919r. stanowisko kierownika objął Gustaw Klaja, który kierował szkołą przez 20 lat. Swoją silną osobowością wywarł duży wpływ nie tylko na uczniów, ale także na mieszkańców Straconki. W 1924r. założył we wsi Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Dzięki jego pracy i staraniom szkoła otrzymała w 1919r. status szkoły 3-klasowej, a od stycznia 1925r. 4-klasowej szkoły powszechnej. Po reformie szkolnej 1932r. przeobrażono ją w 6-klasową szkołę powszechną. Gustaw Klaja rozbudował szkolną bibliotekę, z której mogli korzystać wszyscy mieszkańcy wsi. Mimo swych antysanacyjnych poglądów, pedagog ten zdobył duże uznanie zwierzchnich władz szkolnych w Białej. Wspierali go też członkowie straceńskiej Rady Szkolnej w osobach: księdza proboszcza Józefa Kopijasza, wójta Chrobaka, Antoniego Gąsiora, Józefa Procnera i Józefa Walusia. Dużą rolę w życiu placówki w okresie międzywojennym odgrywało Koło Rodzicielskie oraz uczący religii ksiądz proboszcz Józef Kopijasz. Organizowali oni wspólne dożywianie dzieci, zwłaszcza w trudnych latach wielkiego kryzysu gospodarczego. W tym okresie coraz mniej mieszkańców Straconki było analfabetami, organizowano także specjalne kursy dokształcające. Coraz popularniejsze stało się też dalsze kształcenie dzieci ze Straconki. Szczególnym powodzeniem cieszyły się takie szkoły średnie: Gimnazjum im. Adama Asnyka w Białej, Seminarium Nauczycielskie w Białej oraz Państwowa Szkoła Przemysłowa w Bielsku.
Budynek straceńskiej szkoły stawał się za ciasny, przybywało mieszkańców, wieś rozwijała się, przybywało dzieci chcących się uczyć. Myśl o rozbudowie szkoły zrodziła się już w 1930r. Aby zdobyć fundusze na budowę, sprzedano las położony na zboczach Łysej. Prace rozpoczęto w 1932r. W tymże roku wprowadzono nowy obowiązek szkolny tj. ukończenia 7-klasowej szkoły powszechnej. Fakt ten wzbudził wśród stracenian ambicje zapewnienia mieszkańcom pełnego cyklu nauki i uniknięcia tym samym posyłania dzieci do szkoły w Leszczynach.
Zrezygnowano z rozbudowy starego budynku, a postanowiono wybudować nowy i nowocześniejszy. Jednak brak pieniędzy i różne koncepcje budowy oraz finansowania sprawiły, że budowa przeciągała się. Do wybuchu II wojny światowej prace nie zostały ukończone. W 1938r. poświęcono i oddano do użytku dwie sale lekcyjne, a w następnym roku kolejne dwie oraz salę gimnastyczną i piwnice. W latach 1938-39 dzieci ze Straconki uczyły się w dwóch budynkach szkolnych. Budowę szkoły ostatecznie ukończyli Niemcy.
Przez okres wojny i okupacji szkoła w Straconce przechodziła różne koleje. Najpierw ją zamknięto, bo uczono w nie w języku polskim. Potem, w marcu 1940r. uczyły się w niej dzieci polskie i niemieckie pod kierunkiem niemieckich nauczycieli. Kierownik szkoły Gustaw Klaja musiał opuścić mieszkanie służbowe w budynku szkolnym, a w kwietniu został aresztowany wraz z 11 innymi przedstawicielami miejscowej inteligencji i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen-Gussen. Zginął tam 17 sierpnia 1940r. W 20-tą rocznicę jego śmierci wmurowano w szkole tablicę pamiątkową. W październiku 1943r. obok szkoły niemieckiej uruchomiono za zgodą okupanta szkołę polską, do której uczęszczało 500 dzieci ze Straconki, Lipnika, Leszczyn i Mikuszowic. Warunki nauki były fatalne, a zakres nauki minimalny- czytanie, pisanie i rachunki. W szkole tej uczyły polskie nauczycielki: Maria Smoleń, Helena Sierosławska i Stefania Gicala. Szkoła ta przetrwała do 1944r. Jej działalność przerwał zbliżający się front. W czasie walk o wyzwolenie Straconki oba budynki szkoły zostały zajęte przez wojska radzieckie. Uległy zniszczeniu sprzęty szkolne i dokumentacja. Usuwanie owych zniszczeń trwało do kwietnia 1945r. Ostatecznie 6-klasowa szkoła ruszyła 15 maja. Równocześnie przeprowadzono remont szkoły z pieniędzy uzyskanych z imprez zorganizowanych przez Koło Rodzicielskie. Na jego czele stał Emil Krywult. We wrześniu 1945r. władze powiatowe wyznaczyły kierownika szkoły, którym został Władysław Krywult, przedwojenny uczeń tej szkoły.
3 września 1945r. rozpoczął się w straceńskiej szkole pierwszy powojenny rok szkolny, szkoła w Straconce zaczęła prowadzić siódmą klasę, stała się więc pełną szkołą powszechną. Naukę podjęło wówczas 226 dzieci. W szkole utworzono koło PCK i koło LOP, a także spółdzielnię uczniowską. W kwietniu 1949r. rozwiązano dotychczasowe Koło Rodzicielskie, a utworzono Komitet Rodzicielski, w listopadzie tego roku otwarto świetlicę szkolną. Po Władysławie Krywulcie w 1949r. kierownictwo szkoły objął Władysław Marek, funkcję tę pełnił do 1963r. Był inicjatorem rozbudowy szkoły, ale zmarł w trakcie tego przedsięwzięcia. Jego kontynuatorem był Leopold Franek, który kierował szkołą przez 10 lat, aż do 1973r.
28 czerwca 1964r. nadano szkole w Straconce imię Zygmunta Lubertowicza (1883-1958)- polonisty, poety i dziennikarza, działacza kulturalnego, pedagoga i miłośnika gór.
W 1966r. wyremontowano starszy budynek, w obu budynkach zainstalowano centralne ogrzewanie, obok szkoły powstało asfaltowe boisko. W tymże roku na podstawie reformy szkoła w Straconce stała się 8-klasową szkołą podstawową. Po włączeniu Straconki do Bielska-Białej straceńska szkoła otrzymała nr 26.
- 1. 1919-Gustaw Klaja
- 2. 1945-1949 Władysław Krywult
- 3. 1949-1963 Władysław Marek
- 4. 1963-1973 Leopold Franek
- 5. 1973-1977 Zbigniew Obolewski
- 6. 1977-1994 Łucja Bogacka
- 7. 1994-1999 Weronika Kozak
- 8. 1999-2000 Marzena Mędrzak
- 9. 2000-2001 Jadwiga Marek
- 2001-2003 Roman Szabla
- 2003 – nadal Grażyna Proch
